DeFi là gì? Xu hướng DeFi ngày một rõ nét, đã và đang manh nha cạnh tranh với CeFi. Giai đoạn từ năm 2020 đến nay chứng kiến sự xuất hiện ngày càng nhiều của các dự án DeFi.
Sự bùng nổ của thị trường tiền số trong giai đoạn này cũng đến một phần từ lực đẩy của DeFi. Công nghệ blockchain đóng vai trò vô cùng quan trọng trong mỗi nền tảng DeFi. Ở phần tổng hợp dưới đây, chúng tôi sẽ chia sẻ một bài kiến thức nhằm giúp bạn hiểu rõ DeFi là gì.
DeFi là gì?
DeFi là gì? DeFi hay Decentralized Finance là thuật ngữ dùng để chỉ một lần kinh tế mở, tài chính phi tập trung. Trong nền kinh tế này, hầu hết mọi thành phần đều được quản lý theo hướng phi tập trung, không phải dựa vào một cá nhân hay tổ chức cụ thể nào.
Một nền tài chính phi tập trung DeFi thường phát triển dựa trên nền tảng sức mạnh của công nghệ blockchain. Nhằm tạo ra tính minh bạch, hỗ trợ mọi đối tượng tham gia giao dịch cho dù đang ở bất kỳ đâu. Mỗi cá nhân hoạt động trong một nền kinh tế DeFi không phải chịu sự chi phối, quản lý chặt chẽ của cá nhân hay tổ chức.
Nói chung với DeFi, phần lớn khâu trung gian đã bị loại bỏ, tăng cường tính tương tác, quyền lợi cho tất cả đối tượng tham gia.
Đặc điểm cơ bản của DeFi
Tiếp tục bài tổng hợp về chủ đề DeFi là gì, chúng tôi sẽ giới thiệu đến bạn một vài đặc điểm cơ bản của DeFi.
Tính phi tập trung, minh bạch, không chịu sự quản lý của bất kỳ tổ chức nào, tiết giảm chi phí, không ủy thác là những đặc điểm cơ bản nhất của DeFi.
- Phi tập trung: Trong DeFi gần như không tồn tại sự quản lý của bất kỳ cơ quan tập trung nào. Chính những người tham gia mới thực sự có quyền kiểm soát tài sản, giao dịch mua bán theo nhu cầu.
- Minh bạch: Công nghệ lưu trữ blockchain đóng vai trò trọng tâm trong mỗi nền kinh tế phi tập trung DeFi. Tất cả hoạt động giao dịch, biểu quyết đều phải công khai đến tất cả thành viên tham gia.
- Không chịu sự quản lý của bất kỳ tổ chức nào: Tất cả thành viên tham gia đều bình đẳng, không chịu sự giám sát của tổ chức hay cá nhân nào.
- Tiết giảm chi phí: Vì loại bỏ hầu hết khâu trung gian, tổ chức quản lý không cần thiết nên chi phí giao dịch cũng tiết giảm đáng kể.
- Không cần thông qua ủy thác: Trong DeFi, hợp đồng thông minh Smart Contract sẽ thay thế cho bên trung gian. Nhằm đảm bảo các bên tham gia tuân thủ luật.
So sánh khác biệt giữa DeFi và CeFi
Sự khác biệt cơ bản, dễ nhận biết nhất giữa DeFi và CeFi nằm ở tính không cần thông qua ủy thác.
Đối với tài chính tập trung CeFi thì mọi cá nhân, tổ chức, hệ thống công cụ tài chính đều phải hoạt động theo sự giám sát của một cơ quan trung gian, giữ quyền lực cao nhất. Chẳng hạn như ngân hàng nhà nước.
Tuy nhiên đối với tài chính phi tập trung DeFi, cơ quan trung gian quản lý hầu như bị loại bỏ hoàn toàn. Thay thế vào đó là cơ chế quản lý qua blockchain, duy trì hoạt động minh bạch. Bên cạnh đó, token phi tập trung sẽ đóng vai trò thay thế cho tài sản CeFi.
DeFi cũng mang tính mở hỗ trợ tất cả mọi người cùng truy cập dịch vụ không bị giới hạn bởi không gian, thời gian. Điều kiện duy nhất ở đây là duy trì kết nối internet.
Thành phần cơ bản trong nền kinh tế DeFi
Một nền kinh tế phi tập trung DeFi luôn được cấu thành từ nhiều thành phần. Ví dụ như tài sản bình ổn giá Stablecoin, nền tảng cho vay, bảo hiểm phi tập trung,.. Để hiểu chính xác DeFi là gì, bạn nên tham khảo qua những thành phần cơ bản này.
Tài sản bình ổn giá Stablecoin
Stablecoin thiết kế như một dạng tiền kỹ thuật số nhưng gắn với giá trị của một tài sản cố định. Chẳng hạn như vàng, tiền pháp định (USD, EUR, JYP,.. ). Nói chung giá trị của Stablecoin không biến động mạnh như các loại tiền điện tử thông thường khác. Bởi giá trị của chúng luôn neo theo loại hình tài sản được gắn.
Phần lớn Stablecoin đều phát hành theo dạng phi tập trung, trên blockchain, hỗ trợ người dùng giao dịch nhanh chóng.
Stablecoin trên thị trường hiện giờ có thể phân loại thành 2 loại, ứng với từng thế hệ. Cụ thể như:
- Stablecoin 1.0: Dạng tiền kỹ thuật số bình ổn giá gắn với giá trị của đồng USD hoặc vàng.
- Stablecoin 2.0: Phát hành dựa trên những loại tình kỹ thuật số khác. Có nghĩa người dùng phải được hỗ trợ thế chấp một nửa tiền điện tử đang sở hữu và phát hành ra một Stablecoin riêng.
Các nền tảng cho vay
Nền tảng vay và cho vay thành phần rất quan trọng trong một nền kinh tế phi tập trung DeFi, tạo mối liên kết giữa những người tham gia. Trong đó, 2 chủ thể tham gia chính ở đây là Lenders và Borrowers.
- Lenders: Bên cho vay, hưởng lãi suất cụ thể. Hết thời hạn cho vay, họ sẽ bắt đầu thu về cái hái táo theo đúng thỏa thuận tham gia.
- Borrowers: Bên đi vay từ phía Lenders, họ cần trả lãi và gốc theo đúng thỏa thuận.
AAVE, Compound, Maker DAO,… Là một vài dự án cho vay nổi bật hoạt động trong các nền tảng DeFi chuyên nghiệp.
Bảo hiểm phi tập trung
Bảo hiểm phi tập trung phục vụ 3 đối tượng tham gia chính là bên mua bảo hiểm, bên đánh giá rủi ro và bên đánh giá yêu cầu bồi thường.
- Bên mua bảo hiểm: Đối tượng người dùng cần mua bảo hiểm phòng ngừa rủi ro trong quá trình tham gia đầu tư, nắm giữ tài sản DeFi. Trường hợp gặp sự cố, họ có quyền yêu cầu bồi thường theo đúng điều khoản đã ký trong hợp đồng thông minh Smart Contract.
- Bên đánh giá rủi ro: Nhóm đối tượng đặt niềm tin vào hệ thống sẵn sàng bỏ tiền mua bảo hiểm cho đối tượng khác. Trong trường hợp xuất hiện rủi ro thì, nhóm đối tượng này cũng được chia một phần tiền bồi thường.
- Bên tính giá yêu cầu bồi thường: Chính là đối tượng tham gia đánh giá yêu cầu bồi thường của người mua bảo hiểm. Yêu cầu bồi thường có được thông qua hay không phụ thuộc rất lớn và sự đánh giá của bên có trách nhiệm.
Tất cả các bên tham gia phải phối hợp, cùng nhau chia sẻ rủi ro một khi đã tham gia vào bảo hiểm phi tập trung.
Sàn giao dịch phi tập trung
DEX hay Decentralized Exchange là hệ thống sàn giao dịch phi tập trung triển khai và hoạt động trên từng blockchain cụ thể. Với các sàn DEX, tất cả người dùng đều được hỗ trợ mua bán nhanh tài sản kỹ thuật số, không cần thông qua bên trung gian, tiết kiệm đáng kể thời gian và chi phí giao dịch.
Kể từ năm 2017, sàn giao dịch phi tập trung DEX chắc hẳn đã trở nên quen thuộc với nhiều người dùng. Nổi bật nhất phải kể đến sàn Sushiswap, sàn 1Inch, sàn Balancer, sàn Uniswap.
Hình thức tạo lợi nhuận thụ động Liquidity Mining
Hình thức Liquidity Mining hỗ trợ người nắm giữ tài sản số lợi nhuận thụ động từ chính tài sản của họ. Theo đó, bạn chỉ cần đặt cược tài sản và thu lãi.
Từ giữa năm 2020, hình thức tạo lợi nhuận thụ động Liquidity Mining Đã dần trở nên phổ biến. Thông qua cung cấp tài sản số nắm giữ, bạn đã cung cấp thanh khoản cho những giao thức DeFi.
Đến năm 2021, số lượng người tham gia Yield Farming ngày càng tăng mạnh. Nói chung, hình thức tạo lợi nhuận rất phù hợp với những ai đang nắm tài sản số chưa cần dùng đến.
Hệ thống cung cấp dữ liệu Oracle
Oracle được thiết kế hoạt động như một hệ thống cung cấp dữ liệu cập nhật theo thời gian thực từ hệ thống blockchain và hợp đồng thông minh smart contract. Thông qua Oracle, các blockchain và hợp đồng thông minh sẽ tương tác dễ dàng với dữ liệu từ bên ngoài hơn.
Tóm lại, Oracle chính là nguồn cấp dữ liệu và tiến hành tổng hợp rồi gửi đến smart contract. Nhờ vậy, chúng sẽ truy cập thuận lợi vào nguồn dữ liệu cập nhật theo thời gian thực, giúp blockchain trở nên đa dạng hơn.
Thông tin cung cấp phổ biến nhất là giá những loại hình tài sản. Chainlink, Tellor, Band Protocol,.. Là những dự án Oracle nổi bật trên thị trường hiện giờ.
Hợp đồng giao dịch phái sinh
Hợp đồng giao dịch phái sinh liên kết giữa ít nhất hai bên, dựa vào giá trị dự đoán trong tương lai của loại hình tài sản. Có nghĩa bạn có thể giao dịch dựa theo giá trị của một tài sản khác. Phần lợi nhuận mà bạn thu được chính là khoản chênh lệch mua bán.
Giao dịch phái sinh phi tập trung hỗ trợ đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng cho thị trường Crypto. Nói theo cách dễ hiểu thì bạn sẽ tiến hành giao dịch dựa vào giá trị các loại tiền điện tử, thay vì mua bán sở hữu loại tiền điện tử đó.
Tài sản cơ sở của DeFi chính là những loại tiền điện tử. Đây chính điểm khác biệt lớn nhất giữa DeFi và CeFi.
Tài sản tổng hợp
Tài sản tổng hợp cũng có thể xem như một loại hình tài sản phái sinh. Ví dụ như token kỹ thuật số. Bên cạnh đó còn phải kể đến hợp đồng tài chính hỗ trợ một số tùy chỉnh cho các loại hình tài hải sản chính.
Một số dự án dẫn đầu xu hướng DeFi
Binance Smart Chain, Terra và Solana chính là 3 dự án nổi bật dẫn đầu xu hướng DeFi. Trong phần tiếp theo của bài viết liên quan đến DeFi là gì, bạn sẽ được cập nhật một vài dự án dẫn đầu xu hướng DeFi.
Binance Smart Chain
Sau thời kỳ tăng trưởng nóng, Binance Smart Chain (BSC) đang có dấu hiệu chững lại. Thế nhưng đây vẫn là dự án nổi bật dẫn đầu xu hướng DeFi, hỗ trợ hàng loạt dự án tiền số, sàn giao dịch phi tập trung.
Binance đang hướng đến mục tiêu phát triển bền vững thông qua việc lọc bớt dự án ảo, tăng cường bảo mật. Dự án coin ảo không dễ để xâm nhập Binance Smart Chain như trước đây.
Binance Smart Chain hiện tập trung khá nhiều dự án có tiềm năng tăng trưởng tốt. Chẳng hạn như một số sàn giao dịch phi tập trung PancakeS wap, Uniswap,.. Thúc đẩy hoạt động giao dịch tiền điện tử không giới hạn.
Đứng sau hệ sinh thái Binance Smart Chain là những tên tuổi hàng đầu trong lĩnh vực tiền số. Dù thị trường tiền điện tử bước sang năm 2023 không thực sự sáng sủa nhưng BCS vẫn duy trì vị thế dẫn đầu.
Solana
Solana hoạt động như một blockchain triển khai trên Binance chính thức ra mắt người dùng từ tháng 4/2020. Chỉ trong khoảng một năm sau đó, hàng loạt dự án tiềm năng bắt đầu được triển khai trên Solana.
Tuy vậy cũng giống như nhiều dự án DeFi khác, tốc độ tăng trưởng của Solana đang có dấu hiệu chững lại. Ở thị trường tiền số toàn cầu không còn duy trì đà tăng trưởng mạnh mẽ như giai đoạn cuối năm 2020 đến đầu năm 2022 nữa.
Ngoài ra việc ứng dụng ngôn ngữ lập trình khác biệt so với Ethereum cũng là một rào cản khiến Solana chưa thể tiếp cận đông đảo với các nhà phát triển.
Cách lựa chọn DeFi coin đầu tư
Mỗi dự án DeFi đều tập hợp khá nhiều coin / token. Chúng giữ vai trò thúc đẩy hoạt động giao dịch trong mạng lưới. Muốn lựa chọn được một loại DeFi coin chất lượng, bạn nên lưu ý một vài điểm sau:
- Coin / token khởi chạy trên blockchain hoàn thiện hơn đáp ứng tốt khả năng mở rộng, lưu trữ, yêu cầu bảo mật.
- Được sự hỗ trợ của nhiều quỹ đầu tư lớn trên thị trường.
- Đứng sau là đội ngũ nhà phát triển chuyên môn cao, tính rõ ràng, không hoạt động theo hướng ẩn danh.
- Cung cấp lộ trình phát triển cụ thể, cam kết rõ ràng theo từng giai đoạn.
- Coin / token có tính ứng dụng cao, dễ dàng được chấp thuận bởi các hệ thống thanh toán giống trên toàn cầu.
- Nguồn cung giới hạn hoặc tác dụng quy trình phát hành chặt chẽ, tránh làm mất giá coin / token.
- Hỗ trợ quy trình mua bán và lưu trữ chuyên nghiệp.
- Ưu tiên dự án coin / token có vốn hóa cao, thanh khoản khả quan.
Lời kết
DeFi là gì? DeFi chính là những mô hình tài chính phi tập trung, hoạt động theo hướng độc lập không chịu sự giám sát của cá nhân hay tổ chức nào. DeFi đang xu hướng mới cho nền tài chính toàn cầu.
